Τον καθοριστικό ρόλο που θα παίξει το αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία για το μέλλον των σύγχρονων φιλελεύθερων δημοκρατιών τόνισε ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας, οικονομολόγος και συγγραφέας Francis Fukuyama στο συνέδριο του Economist.
Μιλώντας στο euronews επεσήμανε επίσης τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η σύγχρονη αμερικανική κοινωνία και τα σημάδια που έχει αφήσει η διακυβέρνηση Τραμπ.
Είναι μία δύσκολη περίοδος για την Ευρώπη, είναι εγκλωβισμένη σε έναν πόλεμο, μία ενεργειακή κρίση και αυξανόμενο πληθωρισμό. Βλέπετε φως στο βάθος του τούνελ και αν ναι, είναι κοντά;
«Πιστεύω ότι πολλά εξαρτώνται από το αποτέλεσμα του πολέμου. Υπάρχει μία κοινή εκτίμηση ότι ο πόλεμος θα κρατήσει πολύ, ότι θα είναι ένα αδιέξοδο, μία «παγωμένη σύγκρουση». Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι σωστό. Νομίζω ότι υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι οι Ουκρανοί μπορούν να επανακτήσουν τη δυναμική που είχαν τον Απρίλιο και το Μάιο και να διώξουν τους Ρώσους, τουλάχιστον από το νότιο τμήμα της Ουκρανίας. Αν συμβεί αυτό, πιστεύω ότι αποκαθιστά μία ελπίδα ότι οι Ουκρανοί μπορούν να αποκλιμακώσουν τη σύγκρουση χωρίς να χάσουν σοβαρό κομμάτι του εδάφους τους, χωρίς οι Ρώσοι να “στραγγαλίζουν” τις εξαγωγές σιτηρών και λαδιού κλπ. Δεν κάνω πρόβλεψη ότι αυτό θα συμβεί, αλλά πιστεύω ότι η εκτίμηση ότι θα έχουμε μία μακρά σύγκρουση μπορεί και να μην είναι σωστή.»
Πολλοί φοβούνται ότι επέρχεται ύφεση. Συμμερίζεστε αυτό το φόβο και αν ναι, πιστεύετε ότι θα έχει επιπτώσεις στις δεσμεύσεις που έχουν γίνει για “πράσινη μετάβαση” και αλληλεγγύη στην Ουκρανία για όσο χρειαστεί;
«Πιστεύω ότι αν υπάρξει σοβαρή ύφεση, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο θα κάνουν ότι μπορούν για να βγούνε από την ύφεση. Αυτό σημαίνει καθυστερήσεις στην πράσινη μετάβαση και θα μπορούσε να επηρεάσει πολύ αρνητικά την Ουκρανία. Όπως ξέρετε, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν σχεδιάζει να επισκεφτεί τη Σαουδική Αραβία, με την οποία οι Δημοκράτες δεν είχαν πολύ καλές σχέσεις για αρκετό καιρό, γιατί θέλει η Σαουδική Αραβία να παράξει περισσότερο πετρέλαιο. Και αυτό δεν είναι ακριβώς αυτό που λέμε πράσινη μετάβαση. Πιστεύω ότι πολλά θα μπούνε σε αναμονή, όσο η οικονομία φαίνεται τόσο εύθραυστη όσο είναι τώρα.»
Μικρές χώρες όπως η Ελλάδα φοβούνται ότι μπορεί να βρεθούν σε μία νέα οικονομική κρίση. Έχουν βάση αυτοί οι φόβοι;
«Αν υπάρξει ύφεση θα έχει οικονομικές επιπτώσεις. Παρόλα αυτά, η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχει πάρει πολλά μέτρα για να θωρακίσει τον εαυτό της σε μελλοντικές κρίσεις. Οπότε δε νομίζω ότι υπάρχει μεγάλος τέτοιος κίνδυνος.»
Σας ανησυχεί το μέλλον των φιλελεύθερων δημοκρατιών;
«Πάντα με ανησυχεί. Πιστεύω ότι είχαμε πολλά πισωγυρίσματα τα τελευταία 15 χρόνια. Το πιο ανησυχητικό είναι οι μεγάλες δημοκρατίες, αυτά που συμβαίνουν στην Ινδία, αλλά κυρίως αυτά που συμβαίνουν στην χώρα μου, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ντόναλτ Τραμπ κατάφερε να πείσει πολλούς Αμερικανούς ότι το σύστημά τους είναι “χαλασμένο”, ότι οι τελευταίες εκλογές εκλάπησαν. Όλα αυτά είναι απολύτως ψεύτικα, όμως είναι τόσο καλός δημαγωγός που κατάφερε να πείσει πολύ κόσμο ότι αυτό συνέβη. Πιστεύω ότι ίσως αντιμετωπίσουμε στο μέλλον μία μεγάλη συνταγματική κρίση.»
Ποια πρέπει να είναι η αντιμετώπιση;
«Είναι στο χέρι του αμερικανικού λαού, των ψηφοφόρων, των πολιτικών και των ηγετών να αντισταθούν. Είχαμε την Επιτροπή για την 6η Ιανουαρίου που έκανε πολλή δουλειά και αποκάλυψε το βάθος της συνωμοσίας που εξαπέλυσε ο Τραμπ και ο Λευκός του Οίκος. Ίσως αυτό καταφέρει να πείσει τον κόσμο ότι δε θέλουμε να επανεκλέξουμε κάτι ανάλογο.»
Θα ήθελα το σχόλιό σας για την πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για τις αμβλώσεις. Πιστεύετε ότι αποτελεί σημείο καμπής για τις Ηνωμένες Πολιτείες;
«Δεν πιστεύω ότι αποτελεί σημείο καμπής. Πιστεύω ότι είναι κάτι που ήθελαν οι Συντηρητικοί εδώ και πολλές δεκαετίες και κατάφεραν να έχουν ένα δικαστήριο που συμφώνησε. Πιστεύω ότι ήταν μία κακή απόφαση, και ότι θα οδηγήσει σε αιτήματα για αλλαγή στη φύση του δικαστηρίου. Σε αντίθεση, όμως, με την 6η Ιανουαρίου, δεν πιστεύω ότι αποτελεί θεμελιώδη επίθεση στους αμερικανικούς δημοκρατικούς θεσμούς. Πιστεύω ότι ο κόσμος πρέπει να έχει υπόψη του ότι υπάρχει αυτή η μεγάλη απειλή που ελλοχεύει στις επόμενες εκλογές και πρέπει να την προσέξουν πολύ.»