Μπάιντεν- Σι Τζινπίνγκ: Αποκαθίσταται η «κόκκινη γραμμή» μεταξύ των στρατών Κίνας – ΗΠΑ

Την ανάγκη να διασφαλιστεί πως «η αντιπαλότητα δεν θα εξελιχθεί σε σύγκρουση» και την επιθυμία τους για αναθέρμανση του διαλόγου μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου εξέφρασαν κατά τη διάρκεια της πολυαναμενόμενης συνάντησής τους, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ και ο Αμερικανός ομόλογός του Τζο Μπάιντεν.

«Δύο μεγάλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, δεν μπορούν να γυρίσουν την πλάτη η μία στην άλλη», τόνισε ο Σι Τζινπίνγκ, τονίζοντας ότι η σύγκρουση και η αντιπαράθεση θα έχουν «αφόρητες συνέπειες για όλους».

Η σχεδόν τετράωρη συνάντηση σε εξοχική κατοικία, περίπου 40 χιλιόμετρα μακριά από το Σαν Φρανσίσκο, κατέληξε στην επανέναρξη των επαφών υψηλού επιπέδου των στρατών των δυο μεγάλων δυνάμεων, που είχαν διακοπεί για πάνω από έναν χρόνο, εξαιτίας της επίσκεψης της τότε προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ Νάνσι Πελόσι στην Ταϊπέι.

Σι Τζινπίνγκ και Τζο Μπάιντεν συμφώνησαν να αποκατασταθεί η επικοινωνία υψηλού επιπέδου μεταξύ των ένοπλων δυνάμεων των δυο χωρών, μετέδωσε κρατικό μέσο ενημέρωσης της Κίνας.

Οι δυο ηγέτες «συμφώνησαν να ξαναρχίσουν επικοινωνίες υψηλού επιπέδου (των στρατών) στη βάση της ισότητας και του σεβασμού», σύμφωνα με το κινεζικό επίσημο πρακτορείο ειδήσεων, το Νέα Κίνα.

Το τετ-α-τετ, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC) ήταν το πρώτο μεταξύ των δύο ηγετών μετά τη συνάντησή τους στο περιθώριο των εργασιών της G20 στην Ινδονησία πριν από έναν χρόνο. 

Σε μήνυμά του μέσω X (του πρώην Twitter), ο αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωσε πως οι δυο ηγέτες σημείωσαν «σημαντική πρόοδο». 

«Είναι δικτάτορας»

Οι διαφορές μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων ωστόσο παραμένουν αγεφύρωτες, ειδικά για το ζήτημα της Ταϊβάν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη σύνοδο, έκρινε σκόπιμο να πει πως συνεχίζει πάντα να θεωρεί τον κινέζο ομόλογό του «δικτάτορα».

«Είναι δικτάτορας με την έννοια ότι κυβερνά μια χώρα, μια κομμουνιστική χώρα, όπου η μορφή διακυβέρνησης είναι εντελώς διαφορετική από τη δική μας», είπε, επαναλαμβάνοντας τον χαρακτηρισμό που είχε ήδη προκαλέσει αγανακτισμένες αντιδράσεις από πλευράς Πεκίνου.

Η τετράωρη σύνοδος ήταν «εποικοδομητική και παραγωγική», σύμφωνα με τον κ. Μπάιντεν, καθώς οι δύο ηγέτες θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να σηκώσουν το τηλέφωνο και να μιλήσουν «απευθείας και άμεσα» σε περίπτωση που ενσκήψει κρίση.

Τα ανοιχτά ζητήματα

Η σύνοδος, προσεκτικά χορογραφημένη ώστε να δώσει εικόνα αποκατάστασης της ηρεμίας στη σχέση δεν επέλυσε στην πραγματικότητα κανένα από τα ζητήματα – αγκάθια στις σχέσεις Κίνας – ΗΠΑ.

Φαιντανύλη και τεχνητή νοημοσύνη

Ο πρόεδρος Σι πάντως συμφώνησε να λάβει, σύμφωνα με τους Αμερικανούς, «μέτρα για να μειωθεί σημαντικά» η παραγωγή και η διακίνηση φαιντανύλης.

Το πολύ ισχυρό συνθετικό οπιοειδές παράγεται με χημικές ουσίας προερχόμενες κυρίως από την Κίνα και ενοχοποιείται για δεκάδες χιλιάδες θανάτους από υπερβολική δόση στις ΗΠΑ κάθε χρόνο.

Η ανακοίνωση είναι καλοδεχούμενο νέο για τον πρόεδρο Μπάιντεν, που διεξάγει εκστρατεία για την επανεκλογή του και κατηγορείται σε υψηλούς τόνους από τους Ρεπουμπλικάνους αντιπάλους του πως δεν κάνει αρκετά για να καταπολεμήσει τη διακίνηση ναρκωτικών.

Ακόμη, Ουάσιγκτον και Πεκίνο αποφάσισαν να συζητήσουν για την τεχνητή νοημοσύνη, σχηματίζοντας κοινή ομάδα ειδικών.

Ταϊβάν

Ο Σι Τζινπίνγκ, αντιμέτωπος με επιδεινούμενη οικονομική και κοινωνική κατάσταση στη χώρα του, δεν ήθελε σε καμιά περίπτωση να δώσει την εικόνα πως βρίσκεται σε αδυναμία, πάνω απ’ όλα όσον αφορά την Ταϊβάν.

Το καθεστώς της νήσου, που το Πεκίνο θεωρεί επαρχία του και όπου θα γίνουν προσεχώς προεδρικές εκλογές παραμένει κεντρικό ζήτημα που προκαλεί τριβές.

Ο Τζο Μπάιντεν αξίωσε από τον κινέζο ομόλογό να «σεβαστεί την εκλογική διαδικασία» στην Ταϊβάν, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαίωσε την ηθελημένα αμφίσημη στάση της Ουάσιγκτον: δεν τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας της, αλλά ταυτόχρονα λέει πως θα την υπερασπιστεί αν γίνει προσπάθεια κατάληψής της διά της βίας.

Ο Κινέζος πρόεδρος από την πλευρά του κάλεσε τον Αμερικανό ομόλογό του να «πάψει να εξοπλίζει» την Ταϊβάν, τονίζοντας πως η επανένωση είναι «αναπόφευκτη», σύμφωνα με την κινεζική διπλωματία.

«Ο πλανήτης είναι αρκετά μεγάλος»

Η Ουάσιγκτον αναμένει επίσης η Κίνα –εταίρος του Ιράν και της Ρωσίας– να τηρεί ισορροπίες σε μεγάλες διεθνείς κρίσεις, όπως ο πόλεμος Ισραήλ/Χαμάς κι αυτός στην Ουκρανία.

Οι δυο άνδρες είχαν αρχικά συνάντηση μαζί με τις αντιπροσωπείες τους, κατόπιν γευμάτισαν σε πολύ πιο στενή σύνθεση, ενώ έκαναν περίπατο μαζί, κάτι που εμφανώς έγινε για τις κάμερες.

Η σύνοδος μοιάζει να ήταν μετρημένη ως το τελευταίο χιλιοστό, έπειτα από επαφές εβδομάδων, στους καλιφορνέζικους λόφους που μετατρέπονταν συχνά τα χρόνια του 1980 στο σκηνικό του σίριαλ Δυναστεία.

Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε για ακόμη μια φορά κατά την έναρξη της συνόδου πως σκοπός του να υπάρξει «υπεύθυνη» διαχείριση της αντιπαλότητας των δυο χωρών, ώστε να μην «εκτραχυνθεί», να μη «μετατραπεί σε σύγκρουση».

Ο Κινέζος ομόλογός του, που έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα εναντίον των «αφόρητων» συνεπειών ενδεχόμενης σύγκρουσης, έκρινε, κατά την επίσημη μετάφραση στα αγγλικά της τοποθέτησής του, πως οι δυο χώρες δεν γίνεται να «γυρίσουν την πλάτη» η μια στην άλλη.

«Ο πλανήτης είναι αρκετά μεγάλος ώστε και οι δυο χώρες μας να ευημερήσουν», είπε –το επαναλαμβάνει αρκετά συχνά–, παρότι Ουάσιγκτον και Πεκίνο έχουν επιδοθεί σε άγριο ανταγωνισμό σε οικονομικό, τεχνολογικό, στρατηγικό και στρατιωτικό επίπεδο.

Πάντως τόνισε στον κ. Μπάιντεν πως οι αμερικανικές κυρώσεις πλήττουν «θεμιτά συμφέροντα της Κίνας».

Η προηγούμενη συνάντηση των δυο προέδρων διά ζώσης είχε γίνει πριν από έναν χρόνο, τον Νοέμβριο του 2022, στο περιθώριο της συνόδου της G20, στο Μπαλί της Ινδονησίας.

Η διμερής σχέση όμως πήρε τροχιά σοβαρής επιδείνωσης έκτοτε, απειλήθηκε ακόμα και με εκτροχιασμό, εξαιτίας της ιστορίας του κινεζικού αερόστατου που η Ουάσιγκτον χαρακτήρισε κατασκοπευτικό κι έστειλε υπερσύγχρονο μαχητικό σε μεγάλο ύψος για να το καταρρίψει, αψηφώντας τις διαψεύσεις του Πεκίνου.

Τον Μάρτιο, ο κινέζος πρόεδρος κατήγγειλε την αμερικανική στρατηγική «περικύκλωσης», καθώς η Ουάσιγκτον συνεχίζει να ενισχύει τις συμμαχίες της στην Ασία και να διευρύνει τις κυρώσεις της στο Πεκίνο.

Πάντως από το καλοκαίρι οι τόνοι κατέβηκαν σε βαθμό που αρκούσε για να οργανωθεί η αμερικανοσινική σύνοδος στην Καλιφόρνια.