The Impartial Press

Αναβλήθηκε και ορίστηκε εκ νέου για τις 16 Οκτωβρίου ενώπιον του Μόνιμου Κακουργιοδικείου Αμμοχώστου, η δικαστική διαδικασία για υπόθεση φερόμενου βιασμού τουρίστριας που διαπράχθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου στην Αγία Νάπα και ήταν προγραμματισμένη να αρχίσει σήμερα.

Πληροφορίες του ΚΥΠΕ αναφέρουν ότι οι πέντε αλλοδαποί ηλικίας 20 και 19 ετών παρουσιάστηκαν ενώπιον του Κακουργιοδικείου, προκειμένου να τους απαγγελθούν οι κατηγορίες και να απαντήσουν.

Ωστόσο η διαδικασία αναβλήθηκε, αφού οι συνήγοροι υπεράσπισης των υπόπτων ζήτησαν περισσότερο χρόνο για να τους παραδοθούν διάφορα τεκμήρια όπως αποτελέσματα DNA, αποτυπώματα και φωτογραφικό υλικό.

Έτσι το Κακουργιοδικείο όρισε την υπόθεση για τις 16 Οκτωβρίου οπότε η Κατηγορούσα Αρχή αναμένεται να απαγγείλει εναντίον των πέντε υπόπτων κατηγορίες που αφορούν βιασμό, σεξουαλική κακοποίηση δια διείσδυσης, συνουσία δια της βίας, εξαναγκασμό σε διάπραξη συνουσίας ή άλλων πράξεων σεξουαλικού χαρακτήρα, άσεμνη επίθεση εναντίον γυναίκας, σεξουαλική παρενόχληση και απαγωγή.

Υπενθυμίζεται ότι η τουρίστρια, ηλικίας 20 ετών, κατήγγειλε στην Αστυνομία ότι έπεσε θύμα βιασμού από αριθμό ατόμων, σε ξενοδοχείο στην Αγία Νάπα και μετά την εξασφάλιση μαρτυρίας από την Αστυνομία συνελήφθησαν τα πέντε άτομα.

Δύο Παλαιστίνιοι μαχητές σκοτώθηκαν από ισραηλινά πυρά κατά τη διάρκεια επιδρομής του στρατού στη Δυτική Όχθη την Πέμπτη, ανακοίνωσε το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας.

Ήταν οι τελευταίοι θάνατοι σε ένα πολύμηνο κύμα βίας στα κατεχόμενα.

Ο ισραηλινός στρατός είπε ότι τα στρατεύματά του πραγματοποίησαν επιδρομή στον προσφυγικό καταυλισμό Τουλκαρέμ τις πρώτες πρωινές ώρες. Ανέφερε ότι στρατιώτες δέχθηκαν πυρά και ότι στρατεύματα πυροβόλησαν Παλαιστίνιους ένοπλους. Πέντε αξιωματικοί της συνοριακής αστυνομίας τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις, ανέφερε.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά «στοχευμένες» κυρώσεις κατά του Αζερμπαϊτζάν, χαρακτηρίζοντας «εθνοκάθαρση» την εγκατάλειψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τους Αρμένιους κατοίκους του.

Με ψήφισμα που υιοθετήθηκε με πολύ μεγάλη πλειοψηφία (491 υπέρ, 9 κατά και 36 αποχές), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδικάζει απερίφραστα την προσχεδιασμένη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν κατά του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στις 19 Σεπτεμβρίου, η οποία, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, συνιστά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σαφή παραβίαση προηγούμενων προσπαθειών για κατάπαυση του πυρός. Με πάνω από 100.000 Αρμένιους να έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τον θύλακα μετά την τελευταία επίθεση, οι ευρωβουλευτές δηλώνουν ότι η τρέχουσα κατάσταση ισοδυναμεί με εθνοκάθαρση και καταδικάζουν απερίφραστα τις απειλές και τη βία που διαπράττουν τα αζερικά στρατεύματα κατά των Αρμενίων κατοίκων του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Καλούν επίσης την ΕΕ και τα κράτη μέλη να προσφέρουν αμέσως όλη την αναγκαία βοήθεια στην Αρμενία για την αντιμετώπιση της εισροής προσφύγων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και την επακόλουθη ανθρωπιστική κρίση.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την ΕΕ να εγκρίνει στοχευμένες κυρώσεις κατά των κυβερνητικών αξιωματούχων στο Μπακού που ευθύνονται για πολλαπλές παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Υπενθυμίζοντας στην πλευρά του Αζερμπαϊτζάν ότι φέρει την πλήρη ευθύνη για την ασφάλεια όλων των ανθρώπων στον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, οι ευρωβουλευτές ζητούν να διερευνηθούν οι παραβιάσεις που διαπράττονται από τα αζερικά στρατεύματα που μπορεί να συνιστούν εγκλήματα πολέμου.

Εκφράζοντας σοβαρή ανησυχία για τις αλυτρωτικές και εμπρηστικές δηλώσεις του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ και άλλων Αζέρων αξιωματούχων που απειλούν την εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας, οι ευρωβουλευτές προειδοποιούν το Μπακού για κάθε ενδεχόμενο στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό. Επιπλέον, οι ευρωβουλευτές καλούν την Τουρκία να περιορίσει την σύμμαχο χώρα της.

Το ΕΚ καλεί την ΕΕ να προβεί σε συνολική επανεξέταση των σχέσεών της με το Μπακού. Η ανάπτυξη στρατηγικής εταιρικής σχέσης με μια χώρα όπως το Αζερμπαϊτζάν, η οποία παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς δεσμεύσεις και έχει ανησυχητικές επιδόσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ασύμβατη με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, τονίζουν οι ευρωβουλευτές. Παροτρύνουν την ΕΕ να αναστείλει τυχόν διαπραγματεύσεις για μια ανανεωμένη εταιρική σχέση με το Μπακού και, σε περίπτωση που η κατάσταση δεν βελτιωθεί, να εξετάσει το ενδεχόμενο αναστολής της εφαρμογής της συμφωνίας της ΕΕ για την απλούστευση της έκδοσης βίζα με το Αζερμπαϊτζάν.

Το Κοινοβούλιο καλεί επίσης την ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και σε περίπτωση στρατιωτικής επίθεσης ή σημαντικών υβριδικών επιθέσεων κατά της Αρμενίας, το ΕΚ ζητά την πλήρη διακοπή των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ΕΕ.

Η συριακή κυβέρνηση βομβάρδισε την Πέμπτη ένα χωριό στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας που ελέγχεται από τους αντάρτες, σκοτώνοντας τουλάχιστον πέντε πολίτες, δήλωσαν ακτιβιστές και υπάλληλοι έκτακτης ανάγκης.

Ο βομβαρδισμός, ο οποίος έρχεται εν μέσω αύξησης των επιθέσεων στον θύλακα που ελέγχεται από τους αντάρτες τις τελευταίες ημέρες, έπληξε ένα οικογενειακό σπίτι στα περίχωρα του χωριού Kafr Nouran στη δυτική επαρχία του Χαλεπίου, σύμφωνα με την οργάνωση πολιτικής άμυνας  της βορειοδυτικής Συρίας Λευκά Κράνη, που ελέγχεται από την αντιπολίτευση.

Μεταξύ των νεκρών περιλαμβάνεται μια ηλικιωμένη γυναίκα και τρεις από τις κόρες της και ο γιος της, είπε το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στη Βρετανία. Άλλοι εννέα από την οικογένεια τραυματίστηκαν, ανέφερε.

Το Κρεμλίνο δήλωσε σήμερα πως οι ερωτήσεις που αφορούν τις ρωσικές ναυτικές επιχειρήσεις θα πρέπει να απευθύνονται στο υπουργείο Άμυνας, έπειτα από το δημοσίευμα της Wall Street Journal σύμφωνα με το οποίο η Ρωσία έχει αποσύρει τον κύριο όγκο του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας από την κύρια βάση του στην προσαρτημένη Κριμαία.

Η WSJ ανέφερε πως η απόφαση αυτή ελήφθη λόγω ουκρανικών επιθέσεων. Η Ρωσία κατέλαβε και προσάρτησε μονομερώς την Κριμαία από την Ουκρανία το 2014. Το Κίεβο έχει δεσμευθεί να επαναφέρει υπό τον έλεγχό του τη χερσόνησο και άλλα εδάφη τα οποία έχει καταλάβει η Ρωσία.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα καθώς και τις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Ρωσία έχει υπογράψει συμφωνία για τη δημιουργία μιας μόνιμης ναυτικής βάσης στην αποσχισθείσα από τη Γεωργία περιφέρεια της Αμπχαζίας στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Ένα απότομα αυξανόμενο ποσοστό σφαλμάτων στις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ το 2022, επισημαίνει η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Παράλληλα το ΕΕΣ ανησυχεί για το κόστος δανεισμού, ιδίως εκείνων που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης.

Το ΕΕΣ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2022 απεικονίζουν εύλογα την οικονομική κατάστασή της και ότι μπορεί να θεωρηθεί ότι οι πράξεις εσόδων δεν περιέχουν σφάλμα. Ωστόσο, τα 196 δισεκατομμύρια ευρώ των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ χαρακτηρίζονται από σημαντική αύξηση του ποσοστού σφάλματος, που αυτή τη φορά ανέρχεται σε 4,2 % (έναντι 3 % το 2021). Το ΕΕΣ θεωρεί υψηλού κινδύνου τα δύο τρίτα (66 %) των δαπανών που έλεγξε.

Το ΕΕΣ διαπίστωσε επίσης ότι τα προβλήματα κανονικότητας και οι αδυναμίες που εντοπίστηκαν στα συστήματα δικλείδων των κρατών μελών δεν αφήνουν ανεπηρέαστα ούτε τα 46,9 δισεκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).

Όπως και την προηγούμενη τριετία, το ΕΕΣ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το σφάλμα στις δαπάνες του προϋπολογισμού το 2022 ήταν «σημαντικό» και «διάχυτο» και, για τον λόγο αυτό, διατυπώνει αρνητική γνώμη σχετικά με τις δαπάνες της ΕΕ το 2022.

To EEΣ σημειώνει ότι το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος δεν υποδηλώνει το μέγεθος της απάτης, της μη αποδοτικότητας των δαπανών ή της διασπάθισης πόρων: αποτελεί εκτίμηση των ποσών που δεν χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τους ισχύοντες ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες. Ωστόσο, στο πλαίσιο των εργασιών του, το ΕΕΣ εντόπισε επίσης 14 περιπτώσεις εικαζόμενης απάτης, τις οποίες παρέπεμψε στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF). Η τελευταία έχει ήδη κινήσει δύο σχετικές έρευνες. Έξι από τις περιπτώσεις αυτές παραπέμφθηκαν συγχρόνως και στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), η οποία κίνησε τρεις σχετικές έρευνες.

ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Το 2022 ήταν το δεύτερο έτος εφαρμογής του ΜΑΑ, του βασικού εργαλείου του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ, «NextGenerationEU», αξίας 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, που αποσκοπεί στην άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Στο πλαίσιο του ΜΑΑ, οι χώρες της ΕΕ λαμβάνουν χρηματοδότηση εφόσον επιτύχουν προκαθορισμένα ορόσημα και στόχοι. Το 2022, καταβλήθηκαν 13 επιχορηγήσεις, αξίας 46,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, προς 11 κράτη μέλη.

Το ΕΕΣ διαπίστωσε ότι 11 από τις 13 πληρωμές από τον ΜΑΑ παρουσίαζαν προβλήματα κανονικότητας, καθώς 15 από τα 281 ορόσημα και στόχοι που εξετάστηκαν είτε δεν είχαν επιτευχθεί ικανοποιητικά είτε δεν πληρούσαν τους όρους επιλεξιμότητας. Συνεπεία αυτού, έξι πληρωμές περιείχαν σημαντικό σφάλμα. Το ΕΕΣ εντόπισε επίσης περιπτώσεις αδυναμιών στον σχεδιασμό των μέτρων και των υποκείμενων ορόσημων ή στόχων, καθώς και προβλήματα με την αξιοπιστία των πληροφοριών που περιλαμβάνονταν στις διαχειριστικές δηλώσεις των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, διατύπωσε γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με τις δαπάνες στο πλαίσιο του ΜΑΑ.

ΤΟ ΧΡΕΟΣ, Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΕΠΙΒΑΡΥΝΟΥΝ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ

Σε ό,τι αφορά το χρέος της ΕΕ, το 2022, εκτινάχθηκε στα 344,3 δισεκατομμύρια ευρώ (έναντι 236,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2021), κυρίως λόγω του νέου δανεισμού 96,9 δισεκατομμυρίων ευρώ για το Ταμείο Ανάκαμψης. Μόνο το χρέος του Ταμείου Ανάκαμψης δημιουργεί κίνδυνο επιτοκίου για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το σχετικό κόστος του δανεισμού αυξήθηκε σημαντικά το 2022, λόγω της ανόδου των επιτοκίων.

Σχετικά με τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού, το ΕΕΣ τονίζει ότι τις σοβαρές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό. Βάσει των σχετικών προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκτιμάται ότι, μέχρι το 2023, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα μπορούσε να χάσει σχεδόν το 10 % της αγοραστικής του δύναμης.

Στο τέλος του 2022, το συνολικό άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ σε πιθανές μελλοντικές υποχρεώσεις ανερχόταν σε 248,3 δισεκατομμύρια ευρώ (έναντι 204,9 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2021). Η αύξηση αυτή ανάγεται εν μέρει στη χρηματοδοτική βοήθεια που παρείχε η ΕΕ στην Ουκρανία και η οποία υπερδιπλασιάστηκε το 2022 σε σχέση με το 2021 (16 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι 7 δισεκατομμυρίων ευρώ). Το ΕΕΣ επισημαίνει ότι η έγκριση πρόσθετου ποσού 18 δισεκατομμυρίων ευρώ στο τέλος του 2022 θα αυξήσει σημαντικά το εν λόγω άνοιγμα για τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ.

Σημειώνεται ότι το 2022, οι δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ ανήλθαν συνολικά σε 196 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε στο 2,5 % των συνολικών δημόσιων δαπανών των κρατών μελών της και στο 1,3 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός τους. Εάν ληφθούν υπόψη οι δαπάνες του Ταμείου Ανάκαμψης, το 2022 οι πληρωμές της ΕΕ ανήλθαν συνολικά σε 243,3 δισεκατομμύρια ευρώ.

Κάθε χρόνο, το ΕΕΣ ελέγχει τα έσοδα και τις δαπάνες της ΕΕ, εξετάζοντας αν οι ετήσιοι λογαριασμοί είναι αξιόπιστοι και κατά πόσον οι πράξεις εσόδων και δαπανών συμμορφώνονται με τους ισχύοντες κανόνες. Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος στις εν λόγω δαπάνες αντιπαραβάλλεται με το όριο του 2 %, που έχει οριστεί ως το ποσοστό σφάλματος πάνω από το οποίο οι παράτυπες δαπάνες θεωρούνται σημαντικές. «Αρνητική» γνώμη σημαίνει ότι το ΕΕΣ εντόπισε γενικευμένα προβλήματα. Γνώμη «με επιφύλαξη» σημαίνει ότι έχουν εντοπιστεί προβλήματα που όμως δεν είναι διάχυτα.

Την ερχόμενη Δευτέρα, 9 Οκτωβρίου, θα οδηγηθούν ενώπιον του ανακριτή οι δύο Τούρκοι υπήκοοι, οι οποίοι εμπλέκονται στο αποκαλούμενο «μακελειό στην Λούτσα», όπου στις 11 Σεπτεμβρίου έπεσαν νεκροί από πυρά που δέχθηκαν έξι συμπατριώτες τους.

Σε βάρος των δύο συλληφθέντων ασκήθηκε ποινική δίωξη για τα αδικήματα που αφορούν ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά συρροή και παράνομη οπλοφορία-οπλοχρησία.

Οι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν σε ανακριτή από τον οποίο ζήτησαν και έλαβαν προθεσμία για τη Δευτέρα ώστε να προετοιμάσουν τις απολογίες τους.

Tο ΡΙΚ, τιμώντας την 70χρονη ιστορία του κυπριακού ραδιοφώνου, παρουσίασε το βράδυ της Tετάρτης, λεύκωμα με τίτλο “Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, 70 χρόνια κυπριακό ραδιόφωνο, 1953-2023” ενώ η Πρόεδρος της Βουλής, Αννίτα Δημητρίου, εγκαινίασε στην αίθουσα «Τάσσος Παπαδόπουλος» του Αρχείου ΡΙΚ επετειακή έκθεση φωτογραφίας.

Σύμφωνα με δελτίο Τύπου του ΡΙΚ, η κ. Δημητρίου στην ομιλία της ανέφερε ότι μέσα από την δημιουργία του επετειακού Λευκώματος και της έκθεσης φωτογραφίας, η Κύπρος γνωρίζει ανθρώπους, σταθμούς, σημαδιακές μέρες, σημαντικές στιγμές που αποτελούν κομμάτι της ζώσας ιστορίας της ραδιοφωνίας της Κύπρου μας.

Η Πρόεδρος της Βουλής αναφέρθηκε στον επαγγελματισμό και την αφοσίωση των εργαζομένων στο ΡΙΚ και ευχήθηκε να συνεχίσουν να παράγουν ποιοτικό έργο, δηλώνοντας ότι η Βουλή θα βρίσκεται στο πλευρό του ΡΙΚ σε αυτή την προσπάθεια αφού, όπως πρόσθεσε «την ιστορία μας πρέπει να τη λέμε, να την ακούμε αλλα κυρίως να διδασκόμαστε από αυτήν».

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου Γιώργος Κέντας στον χαιρετισμό του είπε ότι το Λεύκωμα ζωντανεύει την ιστορία του ραδιοφώνου στην Κύπρο, επαναφέρει πρόσωπα, γεγονότα, σημαντικές στιγμές, αποκαλύπτει τη διαδρομή του δημοφιλέστερου μέσου επικοινωνίας. Πρόσθεσε ότι δεν παραδίδουμε απλώς ένα λεύκωμα αλλά δίνουμε την σκυτάλη για να συνεχίσει το ραδιόφωνο μια πορεία εξέλιξης και αναβάθμισης.

Στην δική του ομιλία ο Γενικός Διευθυντής του ΡΙΚ Θανάσης Τσώκος, αναφέρθηκε στην εξέχουσα θέση που εξακολουθεί να κατέχει το ραδιόφωνο ως Μέσο σύμφωνα με μετρήσεις σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Μιλώντας για την οργάνωση της εκδήλωσης συμπλήρωσης 70 χρόνων αδιάλειπτης παρουσίας του κυπριακού ραδιοφώνου, είπε ότι αφενός αποτελεί μια εκδήλωση τιμής στους ανθρώπους ενός ιστορικού Μέσου επικοινωνίας κι αφετέρου αποτελεί την υπόσχεση πως η Διοίκηση και η Διεύθυνση της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης θα βαδίσουν στον ίδιο λαμπερό δρόμο που χάραξαν οι πρωτεργάτες του ραδιοφώνου αλλα και οι συνεχιστες του.

Την επετειακή έκδοση παρουσίασε ο Μίμης Σοφοκλέους, Επιστημονικός Διευθυντής του Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού, που είπε ότι στην υπό αναφορά έκδοση, έγγραφα, ανακοινώσεις, φωτογραφίες, μαρτυρίες και δεδομένα δημοσιοποιούνται για πρώτη φορά και κάποια εξ’ αυτών συνιστούν «ντοκουμέντα πρωτογενούς μορφής» που βγήκαν στο φώς και θα μείνουν εδώ για να τα γνωρίσουν και οι μεταγενέστερες γενιές.

Ο κ. Κέντας πρόσφερε στην Πρόεδρο της Βουλής αφίσα, τυπωμένη σε καμβά, που αποτελεί την πρώτη από μια σειρά ενεργειών και δράσεων ενημέρωσης που το ΡΙΚ διεξάγει, με αφορμή την συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή και κατοχή κάτω από τον γενικό τίτλο «ΚΥΠΡΟΣ: 1974-2024».

Περισσότερα από δύο μέτρα έχασε σε σχέση με δύο χρόνια πριν το Μον Μπλαν, σύμφωνα με ανακοίνωση των ορκωτών τοπογράφων της Άνω Σαβοΐας στην Γαλλία.

Όπως διευκρίνισαν, η υψηλότερη κορυφή της δυτικής Ευρώπης μετρήθηκε φέτος στα 4.805,59 μέτρα, κάτι που σημαίνει ότι σε σύγκριση με την προηγούμενη μέτρηση του 2021 έχει «κοντύνει» 2,22 μέτρα.

Αυτό το επίπεδο διακύμανσης μπορεί να αντικατοπτρίζει τις διακυμάνσεις στις καλοκαιρινές βροχοπτώσεις και έχει ήδη παρατηρηθεί στο παρελθόν, σημείωσε ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Άνω Σαβοΐας Ζαν ντε Γκαρέ που εξήγησε ότι «το Μον Μπλαν θα μπορούσε κάλλιστα να είναι πολύ υψηλότερο σε δύο χρόνια» κατά την επόμενη μέτρηση.

Έρευνα- Δημοσιογραφική επιμέλεια: ΜΑΓΙΑ ΠΟΠΟΒΙΤΣ

Κάμερα: ΜΙΡΚΟ ΤΟΝΤΟΡΟΒΙΤΣ

Μοντάζ: ΤΖΟΡΤΖΕ ΛΟΥΚΙΤΣ 

Είκοσι μία χιλιάδες παιδικές ψυχές από την πρώην Γιουγκοσλαβία βρήκαν για ένα διάστημα ασφαλές καταφύγιο στην αγκαλιά ελληνικών οικογνειών από το 1993 έως το 2011.

Το αφιέρωμα της δημοσιογράφου Μάγια Πόποβιτς από το euronews serbia φωτίζει τις ιστορίες τους. 

Τα περισσότερα παιδιά προσαρμόστηκαν πολύ γρήγορα στο νέο τους περιβάλλον.

Όμως, υπήρξαν και εκείνα που για διάφορους λόγους δεν τα κατάφεραν.

«Δυστυχώς, αυτό συνέβη, ειδικά στα πρώτα γκρουπ. Τα παιδιά έρχονταν κατευθείαν από τον πόλεμο. Κάποια είχαν χάσει τους γονείς τους ή είδαν τους γονείς τους να σκοτώνονται. Αυτό προκαλούσε φοβερά δραματικές καταστάσεις και ψυχικά προβλήματα», θυμάται η Σλατζαν Ντίμιτς από τον Ερυθρό Σταυρό της Σερβίας, που συμμετείχε ενεργά στα προγράμματα φιλοξενίας.

Υπήρξαν και δάσκαλοι ακόμα από την πρώην Γιουγκοσλαβία, οι οποίοι δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν, οπότε, γύριζαν πίσω.

Ωστόσο οι περισσότεροι κατάφεραν να ξεπεράσουν όλα τα εμπόδια. Εμπόδια που κάποιες φορές έμοιαζαν βουνό.

Ο Σέρβος δάσκαλος, Πρέτραγκ Στάρτσεβιτς, θυμάται: «Ήταν τρομακτικές οι στιγμές στο σχολείο όταν κάποιος από τους μαθητές θυμόταν κάτι. Πχ. ήταν ένα κορίτσι που θυμήθηκε τα ματωμένα ρούχα του πατέρα της και ξεκίνησε να κλαίει. Και όταν την ρώτησα: “Γιατί κλαις;” και μας εξήγησε, τότε, όλοι ξεκινούσαν να κλαίνε».

Και προσθέτει: «Τα παιδιά αυτά ήταν γεμάτα πόνο». 

Αρχικά υπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία, λόγω γλώσσας.

Σε κάποιες περιπτώσεις… χάνονταν στη μετάφραση.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που εξιστορεί ο Πρέτραγκ Στάρτσεβιτς: «Ξαφνικά, εμφανίζεται μία μητέρα, Ελληνίδα, η οποία απελπισμένη και με δάκρυα προσπαθεί να μας μιλήσει επαναλαμβάνοντας τη λέξη “πείσμα”, εννοώντας το πείσμα του παιδιού. Και την ρωτάω τι της έλεγε το παιδί, και η ίδια απάντησε: “πείσμα, πείσμα, πείσμα…και ενώ εγώ σκέπαζα το κορίτσι, εκείνο όλο πετούσε την κουβέρτα του”. Και την ξανρωτάω: “Γιατί το σκεπάζατε το κορίτσι;” Μού λέει ότι το παιδί έλεγε συνέχεια τη λέξη “κουβέρτα, κουβέρτα”. Όμως, το παιδί έγραψε ένα γράμμα (είναι η λέξη pismo στη γλώσσα του), και έλεγε τη λέξη “κουβέρτα”, ζητώντας στη γλώσσα του ένα φάκελο». 

Ένα μήνα αργότερα, τα παιδιά είχαν αρχίσει να μιλούν ελληνικά σαν να είναι η μητρική τους γλώσσα.

Η οργανωμένη διαμονή των παιδιών και η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας έγιναν πραγματικότητα χάρη στη θέληση και την καλή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα.

Άνθρωποι που πρωταγωνίστησαν σε αυτήν αλυσίδα ανθρωπιάς είχαν την ευκαιρία να ξανασυναντηθούν με αφορμή το αφιέρωμα του euronews serbia.

Μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις ήταν τα παιδιά που προέρχονταν από μικτούς γάμους.

Ο ρόλος των δασκάλων στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν εξαιρετικά σημαντικός

Επίσης κάποια από τα παιδιά από την πρώην Γιουγκοσλαβία δεν είχαν βαφτιστεί.

Εάν συμφωνούσαν οι γονείς και οι κηδεμόνες τους κι αν το ήθελαν και τα ίδια βαφτίζονταν στην Ελλάδα και αποκτούσαν τον πνευματικό τους.

Η επιστροφή των παιδιών στη Σερβία μετά από σχεδόν έξι μήνες, συνοδεύτηκε επίσης με δάκρυα.

Αυτή τη φορά όμως ήταν δάκρυα χαράς.

Τα παιδιά όλο αυτό το διάστημα μεγάλωσαν, άλλαξαν, ακόμη και εμφανισιακά. Άλλαξε όμως και η ψυχοσύνθεσή τους. Κατάφεραν να ηρεμήσουν.

Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της συγκομιδής ελιάς, στο ελαιοτριβείο του Γιάννη Σαφρά οι κλήσεις είναι συνεχείς.

Σε αντίθεση, όμως, με άλλες χρονιές, τα τηλεφωνήματα δεν είναι από ελαιοπαραγωγούς που προγραμματίζουν τη μεταφορά των ελιών τους για την παραγωγή ελαιόλαδου.

Η συντριπτική πλειοψηφία των τηλεφωνημάτων γίνονται από καταναλωτές, ιδιώτες και επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα εστιατόρια, που αναζητούν ελαιόλαδο σε προσιτές τιμές.

Εκτόξευση των τιμών- Αιτία πρώτη: Η κλιματική αλλαγή

Οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και η έλλειψη βροχοπτώσεων έχουν πλήξει την καρπόδεση της ελιάς στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας.

Στην περιοχή της Αττικής, η μείωση της παραγωγής εκτιμάται ότι αγγίζει το 30%. 

Σε περιοχές όπως η Κρήτη οι παραγωγοί κάνουν λόγο για μείωση της συγκομιδής πάνω από 50%. 

Όσοι παραγωγοί έχουν ελιές, όμως ο Μανώλης Βιτζηλέος στον Μαραθώνα, περιμένουν ότι φέτος θα καλύψουν τα έξοδά τους και θα ανταμειφθούν για τους κόπους τους. Η τιμή παραγωγού αναμένεται να ξεπεράσει τα 8 ευρώ το λίτρο, διπλάσια σε σχέση με πέρυσι.

Εκτόξευση των τιμών- Αιτία δεύτερη: Έλλειψη εργατικών χεριών

Φέτος, το μεροκάματο στους ελαιώνες έχει φτάσει στα 50 ευρώ (για 10 ώρες εργασίας). Έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, ωστόσο οι παραγωγοί εξακολουθούν να μην βρίσκουν εργάτες.

Πέρυσι, που οι καιρικές συνθήκες ήταν πιο ευνοϊκές και η σοδειά θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη, συγκομιδή δεν έγινε σε χιλιάδες ελαιόδεντρα, γιατί δεν υπήρχαν εργατικά χέρια.

Οι συμφωνίες με τρίτες χώρες για την εισαγωγή εργατών, κυρίως από την Ασία, δεν έχουν προχωρήσει και οι παραγωγοί δεν μπορούν να βρούνε εργάτες. 

Πολλοί από τους ξένους εργάτες που απασχολούνταν σε ελληνικές καλλιέργειες, έχουν φύγει για χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπου τα μεροκάματα είναι υψηλότερα- ειδικά για αυτούς τους εργάτες που έχουν αποκτήσει εμπειρία στην αγροτική παραγωγή. 

Εκτόξευση των τιμών- Αιτία τρίτη: Εγκατάλειψη της υπαίθρου

Το τρίτο πρόβλημα είναι η εγκατάλειψη της υπαίθρου. Σε ολόκληρη την Ελλάδα, χιλιάδες στρέμματα με ελαιόδεντρα έχουν εγκαταλειφθεί καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα. 

Όπως μας εξηγεί ο Μανώλης Βιτζηλέος, για να πάρεις παραγωγή πρέπει να προσαρμόζεις και να φροντίζεις τις καλλιέργειές σου.

Εκτόξευση των τιμών- Αιτία τέταρτη: Η μεγάλη ζήτηση από το εξωτερικό

Σε κάθε περίπτωση, το ντόμινο των ανατιμήσεων δεν ξεκίνησε από την Ελλάδα, αλλά περίπου 4.000 χιλιόμετρα μακριά: στην χώρα με την μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου παγκοσμίως, την Ισπανία.

Η ξηρασία και τα ακραία κύματα καύσωνα έχουν μειώσει στο μισό την παραγωγή ισπανικού ελαιολάδου. Η τιμή παραγωγού έχει αυξηθεί κατά 112% σε σύγκριση με πέρυσι, αλλά αγρότες όπως ο Jesús Anchuelo δηλώνουν ότι καταγράφουν ζημιές.

Η τιμή του λίτρου στα ισπανικά καταστήματα αυξήθηκε κατά 52,5% σε ένα χρόνο, πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 38,3% αλλά και των αυξήσεων σε άλλες χώρες παραγωγής όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία.

Η Ισπανία εξάγει το 70% της παραγωγής της στο εξωτερικό. Καθώς η παγκόσμια ζήτηση έχει εκτοξευτεί και η προσφορά μειώθηκε, το ντόμινο των ανατιμήσεων έφτασε και στην ισπανική αγορά.

Η έλλειψη του ισπανικού ελαιόλαδου έχει αναγκάσει εμπόρους από όλο τον κόσμο να αναζητήσουν νέους προμηθευτές. Έλληνες ελαιοπαραγωγοί, που δεν έχουν εξάγει ποτέ ελαιόλαδο, δέχονται προσφορές για να πουλήσουν την παραγωγή τους σε αγορές του εξωτερικού.

Απαντώντας σε ερώτηση του euronews, o εκπρόσωπος της Επιτροπής για τη γεωργία και το εμπόριο, Ολοφ Γκιλ, σημείωσε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να προχωρήσουν σε μειώσεις ΦΠΑ και παροχές ειδικών κουπονιών, για να στηρίξουν τους καταναλωτές.

Εκτόξευση των τιμών- Αιτία πέμπτη: Ανελαστική ζήτηση

Έχοντας διαφημιστεί -παγκοσμίως- ως βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, το ελαιόλαδο καταγράφει αυξημένη ζήτηση όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε όλο τον κόσμο – και κυρίως στην Ασία.

Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς ελαιολάδου αποτιμήθηκε σε 14,20 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και προβλέπεται να αυξηθεί από 14,64 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και σε 18,42 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, σύμφωνα με την έρευνα “Όlive Oil Market Size, Share and COVID-19 Impact” της Fortune Business Insights. 

«Η αγορά γνωρίζει ισχυρή ανάπτυξη κυρίως λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για ελαιόλαδο σε όλη την υπηρεσία τροφίμων και στα κανάλια λιανικής» σημειώνει η έρευνα. «Επιπλέον, το αυξανόμενο ενδιαφέρον για “εξωτικές κουζίνες” έχει συμβάλει στην αυξανόμενη δημοτικότητα του λαδιού από τον καρπό της Olea europea, σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Η αυξανόμενη συνειδητοποίηση της διατροφικής του αξίας αποδίδεται στο περιεχόμενο ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, η ζήτηση των οποίων εκτοξεύεται. Για το λόγο αυτό, τα τελευταία χρόνια αυτό το λάδι χρησιμοποιείται ως συστατικό σε συμπληρώματα διατροφής και σε φαρμακευτικά σκευάσματα».

Ενώ οι Ευρωπαίοι καταναλωτές αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες τιμές του ελαιολάδου, στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η ζήτηση θα στραφεί σε εναλλακτικά λάδια/ λίπη, όσο οι τιμές παραμένουν υψηλές.

Απαντώντας σε ερώτηση του euronews, o εκπρόσωπος της Επιτροπής για τη γεωργία και το εμπόριο, Olof Gill σημείωσε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να προχωρήσουν σε μειώσεις ΦΠΑ και παροχές ειδικών κουπονιών, για να στηρίξουν τους καταναλωτές.

«Υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του ΦΠΑ στα βασικά τρόφιμα ή δημιουργίας κουπονιών για την υποστήριξη των πιο ευάλωτων νοικοκυριών. Η Επιτροπή μαζί με τις Εθνικές Αρχές Ανταγωνισμού παρακολουθεί τις αγορές για να εντοπίσει και να διερευνήσει τυχόν πρακτικές που ενδέχεται να διογκώσουν τις τιμές των τροφίμων. Δίνει επίσης συνεχή προσοχή στα μέτρα που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη και αξιολογεί τη συμβατότητά τους με τις ελευθερίες της ενιαίας αγοράς.»