Η Διεθνής Θερινή Μουσική Ακαδημία είναι μια πλατφόρμα μουσικής εκπαίδευσης και διαπολιτισμικής ανταλλαγής που πραγματοποιήθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή των Σπετσών, από τις 24 Ιουλίου, μέχρι τις 2 Αυγούστου.
Η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή των Σπετσών ήταν ένα από τα σημαντικότερα σχολεία του 20ου αιώνα. Εγκαινιάστηκε το 1927 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Τα τελευταία τρία χρόνια φιλοξενεί τη Διεθνή Θερινή Μουσική Ακαδημία. 61 νέοι μουσικοί και λυρικοί τραγουδιστές από 18 χώρες, παρακολούθησαν το φετινό καλοκαίρι το δεκαήμερο πρόγραμμά της. Αυτό περιλάμβανε masterclass για επτά κλασικά μουσικά όργανα και λυρικό τραγούδι, από διακεκριμένους ξένους καθηγητές. Η έναρξη του προγράμματος έγινε στις 24 Ιουλίου, ενώ η αυλαία έπεσε την Τετάρτη 2 Αυγούστου με μια μεγάλη συναυλία, που έδωσε η ορχήστρα μουσικής δωματίου, που δημιουργήθηκε από μουσικούς που συμμετείχαν σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία.
Η Θερινή Μουσική Ακαδημία αποτελεί πόλο έλξης νέων μουσικών απ’ όλο τον κόσμο, μία μοναδική πλατφόρμα μουσικής εκπαίδευσης και διαπολιτισμικής ανταλλαγής για τις Σπέτσες και την ευρύτερη περιοχή. Καθ’ όλη τη διάρκεια των 10 ημερών, πέρα από τα masterclass, πραγματοποιήθηκαν συναυλίες για το κοινό σε διάφορα σημεία του νησιού, γεμίζοντας τις Σπέτσες με μουσική. Παράλληλα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, λειτούργησαν καθημερινά μουσικά εργαστήρια για παιδιά, από 18 μηνών μέχρι 11 ετών, ανοιχτά και δωρεάν προς το κοινό.
Επικεφαλής της Μουσικής Ακαδημίας της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής είναι η Λένη Κονιαλίδη, η οποία τρέφει μια τεράστια αγάπη για την κλασική μουσική και είχε στο παρελθόν δημιουργήσει την Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων:
«Έχουμε δημιουργήσει μια διεθνή πλατφόρμα, όπου πρωταγωνιστεί η μουσική και όλοι μπορούν να εκφραστούν μαζί. Βρήκα στις Σπέτσες το χώρο της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής, που είναι απέναντι από τη θάλασσα. Τα παιδιά μπορούν να κάνουν μαθήματα και πρακτική μέσα στα κτίρια και στη συνέχεια να κατεβούν στη θάλασσα ή να περπατήσουν και να πάνε στην πόλη. Αυτό το περιβάλλον δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Αυτά τα τέσσερα κτίρια μπορούν να γεμίσουν μουσική και χαρά με νέα παιδιά. Εγώ αγαπάω πολύ τη μουσική. Προπάντων τη νεολαία. Βρίσκω ότι είναι πολύ σημαντικό να μαθαίνει μουσική η νεολαία. Σ’ αυτό το χώρο, όλα αυτά συνδυάζονται τέλεια. Ο στόχος μας είναι να δώσουμε και στους Έλληνες ευκαιρίες. Δεν χρειάζεται να ταξιδεύουν μακριά για να βρουν αυτό το επίπεδο διδασκαλίας. Μπορούν να το βρουν εδώ».
Ποιο είναι το όνειρό της για το μέλλον; «Θα ήθελα η Ακαδημία να λειτουργεί τέσσερις ή έξι μήνες το χρόνο. Όχι μόνο 10 μέρες. Αυτό όμως απαιτεί πολύ μεγάλη οργάνωση. Μακάρι στο μέλλον η Μουσική Ακαδημία να μπορεί να διαρκεί όλο το καλοκαίρι».
Μία από τις συναυλίες που ξεχώρισαν στη φετινή διοργάνωση ήταν η συναυλία με τρομπόνια στον Άγιο Μάμα**.** Ο Jamie Williamsείναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Θεάτρου στο Ρόστοκ της Γερμανίας. Ζει στο Βερολίνο και είναι ο πρώτος τρομπονίστας της Deutsche Oper από το 2009. Ήταν υπεύθυνος του συγκεκριμένου τμήματος στις Σπέτσες και δούλεψε με μια ομάδα νέων από όλο τον κόσμο:
«Η συναυλία στον Άγιο Μάμα είναι το κορυφαίο γεγονός για το τμήμα του τρομπονιού, γιατί είμαστε ίσως το μόνο όργανο σ’ αυτό το φεστιβάλ, που μπορούμε να παίξουμε σε ανοικτό χώρο, να έχουμε ένα πραγματικά δυνατό ήχο και να μην ακούγεται υπερβολικός. Ο συγκεκριμένος χώρος είναι θεαματικός. Είναι πανέμορφος με τον ήλιο να δύει μέσα στο νερό. Προσέλκυσε παράλληλα πολύ κόσμο, που περνούσε τυχαία και δεν σκόπευε να δει μια συναυλία. Αυτό το κονσέρτο για τρομπόνια είναι το πιο σημαντικό για μας, επειδή δεν στοχεύουμε να γίνουμε σολίστες, αλλά μέλη μιας ορχήστρας. Στους κόλπους της, είμαστε ευέλικτοι, όταν παίζουμε μαζί. Γι’ αυτό το λόγο είναι ωραίο, όταν τα τρομπόνια παίζουν σε ανοικτό χώρο με τις άμαξες να περνούν. Η ατμόσφαιρα, τα παιδιά είναι υπέροχα. Έχουμε όλους αυτούς τους περισπασμούς, αλλά δεν πειράζει. Είμαστε μια ομάδα πολύ συγκεντρωμένη σε αυτό που κάνουμε και σε αυτό που πρέπει να προσφέρουμε μουσικά στο κοινό».
Τι του αρέσει στο συγκεκριμένο μουσικό πρόγραμμα που γίνεται στις Σπέτσες; «Είναι πηγή έμπνευσης για μένα να βρίσκομαι σε αυτό το νησί. Με βοηθά να σκέφτομαι και να ονειρεύομαι. Το να δουλεύουμε εδώ με νέους σπουδαστές μας βοηθά να είμαστε ελεύθεροι. Μπορούμε να δημιουργούμε__μουσική υψηλού επιπέδου, γιατί κάθε χρόνο, οι σπουδαστές εργάζονται σκληρά πριν το φεστιβάλ για την προετοιμασία του ρεπερτορίου, πάνω στο οποίο θα δουλέψουμε».
Η Lyana Ulikhanyan είναι μόλις 12 ετών. Γεννήθηκε στο Γερεβάν της Αρμενίας. Κάνει μαθήματα βιολοντσέλου από τα τέσσερά της. Έχει ήδη κερδίσει πολλά διεθνή βραβεία και έχει συνεργαστεί με διάφορα ορχηστρικά σχήματα σε όλο τον κόσμο. Καθηγητής της στις Σπέτσες ήταν ο Ντενί Σεβερέν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μουσικής της Γενεύης:
«Θέλω να ευχαριστήσω τον καθηγητή μου στο τσέλο, Ντενί Σεβερέν, γιατί τα μαθήματά του είναι όμορφα και πολύ ενδιαφέροντα. Είναι μια πολύ καλή Ακαδημία, γιατί τα πάντα εδώ είναι εξαιρετικά. Έχω παίξει αρκετές φορές με ορχήστρα. Αυτό δεν είναι πολύ δύσκολο για μένα. Είναι πολύ ευχάριστο για μένα γιατί η μουσική που παίζουμε, είναι πολύ καλή και οι υπόλοιποι μουσικοί εξαιρετικοί. Είχα έρθει και πέρσι στις Σπέτσες. Είμαι πολύ χαρούμενη που είμαι ξανά εδώ και θα ήθελα να έρθω και πάλι την επόμενη χρονιά».
Ο Παύλος Ραμός ασχολείται με το φλάουτο από τα 6 του. Σήμερα είναι 18 ετών και είναι μέλος της Underground Youth Orchestra. Ο βασικός λόγος που επέλεξε να έρθει στη Μουσική Ακαδημία, ήταν ο πολυβραβευμένος φλαουτίστας Stéphane Réty, που ανέλαβε το τμήμα στις Σπέτσες. Είναι το πρώτο φλάουτο στην Συμφωνική Ορχήστρα της Βασιλείας και στην Ορχήστρα Δωματίου της Ζυρίχης. Τι του άρεσε στη Μουσική Ακαδημία;
«Περνάμε πάρα πολύ καλά εδώ. Κάνουμε πολύ ωραίο μάθημα. Το ωραίο είναι ότι γνωρίζουμε πάρα πολλά άτομα, γατί έρχονται από όλες τις χώρες, από διαφορετικούς πολιτισμούς. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Το πιο ωραίο εδώ είναι το τοπίο. Αρχικά είχαν έρθει εδώ οι φίλοι μου πέρσι και μου είπαν να έρθω κι εγώ. Είδα φέτος τον καθηγητή του τμήματός μας, που είναι ο κύριος Stéphane Réty. Είναι πολύ μεγάλο όνομα: έχει σπουδάσει και στο Παρίσι. Οπότε είπα να έρθω και να δω πώς παίζει».
Ο Jean-Eric Soucy ήταν ο υπεύθυνος του τμήματος βιόλας. Ο Καναδός πολυβραβευμένος σολίστας έχει μια πληθωρική καριέρα που φτάνει τα 40 χρόνια, με συνεργασίες με γνωστά σχήματα μουσικής δωματίου και πολλές ηχογραφήσεις. Συνεργάστηκε για 28 χρόνια με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Ραδιοφώνου της Νοτιοδυτικής Γερμανίας. Πλέον κάνει μαθήματα σε μουσικούς και ορχήστρες και δίνει ρεσιτάλ σε όλη την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Ποια είναι η πρόκληση στις Σπέτσες;
«Η πρόκληση ήταν να δημιουργήσουμε κάτι καινούργιο στο νησί και να προσφέρουμε την αίσθηση στους ανθρώπους που έρχονται εδώ, δεν αναφέρομαι στους μουσικούς, αλλά στους ανθρώπους στο νησί, στους τουρίστες και τους Έλληνες κατοίκους ότι αυτό που γίνεται, είναι δικό τους. Είναι σημαντικό για μένα, όταν λαμβάνεις πολλά από τον κόσμο της μουσικής, εγώ ήμουν πολύ τυχερός που έχω παίξει παντού στον κόσμο, όταν έρχεται η στιγμή που πρέπει να δώσεις πίσω από αυτά που έχεις λάβει. Εδώ λοιπόν, μας δίνεται μια καλή ευκαιρία να ανταποδώσουμε σ’ αυτή την κοινωνία, σ’ αυτό το νησί. Υπάρχει ανάγκη να κάνουμε μουσική εδώ. Η Ελλάδα είναι βέβαια μέρος της Ευρώπης, αλλά είναι κάπως απομονωμένη, από πολλές πλευρές. Υπάρχει λοιπόν εδώ πραγματική “πείνα” για μουσική, για να γίνουν πράγματα. Είναι πολύ καλό λοιπόν που γίνονται αυτές οι δράσεις εδώ και ότι φέρνουν μουσικούς από το εξωτερικό και γίνεται αυτή μείξη μουσικών από όλο τον κόσμο. Ξέρετε, πολλοί από εμάς τους μουσικούς κάναμε τις πρώτες επαφές και γνωριμίες με άλλους σπουδαστές στο εξωτερικό, μέσα από Ακαδημίες. Γνωρίζεσαι με τους άλλους, ως σπουδαστής ως μέλος κάποιας Ακαδημίας και στη συνέχεια, αυτές οι γνωριμίες σε ακολουθούν σε όλη σου τη ζωή».
Είναι εύκολο ή δύσκολο να δουλεύει στο masterclass με νέους μουσικούς από όλο τον κόσμο, που δεν έχουν λάβει την ίδια εκπαίδευση, δεν μιλούν την ίδια γλώσσα και δεν έχουν συνεργαστεί ποτέ ξανά;
«Δεν είναι δύσκολο, γιατί ξέρουμε ότι η μουσική έχει τη δική της γλώσσα, οπότε δεν υπάρχει δυσκολία για μας. Μερικές φορές πρέπει να προσαρμόσουμε κάπως τις προσδοκίες των σπουδαστών. Έρχονται εδώ με κάποιες προσδοκίες. Μερικοί θέλουν να ασχοληθούν περισσότερο με σόλο κομμάτια ή με σονάτες. Μετά, αντιλαμβάνονται σταδιακά ότι πρέπει να συνεργαστούν με τους υπόλοιπους. Η ζωή του μουσικού είναι να παίζει με άλλους μουσικούς. Στην πραγματικότητα, δεν παίζεις ποτέ μόνος σου. Ποτέ! Ακόμη και το σημαντικότερο σόλο συνοδεύεται από άλλα όργανα, όπως το πιάνο ή κάτι άλλο, ή ασχολούνται με τη μουσική δωματίου. Οι νέοι μουσικοί πρέπει να μάθουν πολύ νωρίς στην εκπαίδευσή τους, ότι πρέπει να συνεργαστούν ο ένας με τον άλλον. Δεν υπάρχει πρόβλημα με τη διαφορετική προέλευση. Μερικές φορές είναι απλά λίγο δύσκολο να είσαι σίγουρος ότι καταλαβαίνουν αυτά που τους λες, αλλά όταν δεν σε καταλαβαίνουν, παίρνω το μουσικό μου όργανο και δίνω ένα παράδειγμα με τη μουσική και τότε όλα λύνονται. Είναι εκπληκτικό να βλέπεις τους μουσικούς να επικοινωνούν, να έχουν επαφή μεταξύ τους, εκεί που δεν το περιμένεις. Αυτό που προκύπτει είναι αληθινή μουσική».
Ο 19χρονος Philippe Kristofic ζει στη Βασιλεία και σπουδάζει στην Ανώτατη Σχολή Τεχνών στη Βέρνη. Είναι σολίστ στο βιολί και δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα:
«Κάθε φορά που έρχομαι εδώ συναντώ καινούργια άτομα. Την πρώτη φορά που ήρθα εδώ, δεν ήξερα κανέναν στο masterclass. Πολύ γρήγορα όμως, δημιούργησα πολύ στενές σχέσεις με άλλους μουσικούς. Παίζαμε λίγο μαζί. Βγαίναμε μαζί, τρώγαμε, πηγαίναμε στην παραλία, πίναμε ποτά. Φέτος που επέστρεψα ήταν κάπως διαφορετικά, γιατί προσκάλεσα κάποιους φίλους μου μουσικούς να έρθουν εδώ και είχα παράλληλα την χαρά να δω κάποιους φίλους, που γνώρισα πέρσι. Μάλιστα, όταν τελειώσει το masterclass, θα μείνω για πέντε μέρες στο σπίτι ενός φίλου, που γνώρισα πέρσι. Είναι στην Αθήνα. Θα είναι πολύ ωραία. Περνάμε πραγματικά εξαιρετικά εδώ με τα υπόλοιπα παιδιά. Το διασκεδάζουμε. Υπάρχει βέβαια η ώρα της εξάσκησης. Δουλεύουμε πολύ. Αλλά στο τέλος, αυτό που μένει, είναι η ικανοποίηση».
Η Sonja Preu είναι από την Γερμανία. Σπουδάζει λυρικό τραγούδι στην Λυών και συνεργάζεται με διάφορα φωνητικά σύνολα. Μετά τις Σπέτσες, θα παρακολουθήσει άλλα masterclass και θα βρεθεί σε μουσικά resindecy σε διάφορα σημεία της Ευρώπης:
«Το συγκεκριμένο masterclass είναι μια ξεχωριστή εμπειρία. Είναι το πρώτο μου μουσικό masterclass και δεν έχει καμιά σχέση, με όσα κάνω στο Ωδείο μου στη Λυών της Γαλλίας, διότι το πρόγραμμα εδώ είναι εντατικό με μια ομάδα τραγουδιστών, που αγαπούν αυτό που κάνουν. Είναι σαν να συγκεντρώνεις όλα τα μαθήματα σε ένα μέρος και αυτό είναι το μεγάλο πλεονέκτημα του προγράμματος. Είμαι πολύ χαρούμενη που βιώνω αυτή την εμπειρία. Πρέπει να προσαρμοστείς γρήγορα, να ακούς με προσοχή την ομάδα και να προσπαθείς να επικοινωνήσεις, ακόμη και με το βλέμμα και με τα μικρά πράγματα. Άρα η γλώσσα δεν είναι αναγκαία μερικές φορές. Μπορεί να μιλάμε διαφορετικές γλώσσες και να έχουμε διαφορετική προέλευση, η μουσική όμως μας συνδέει όλους. Είναι πολύ ωραίο όμως να ξεκινούμε κάνοντας μαζί μαθήματα αναπνοής, ή να έχουμε κοινή ενέργεια».
Φέτος η Ακαδημία δημιούργησε για πρώτη φορά μια ορχήστρα μουσικής δωματίου με τους νέους μουσικούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, υπό τη διεύθυνση του διεθνώς αναγνωρισμένου Πολωνού βιολονίστα Bartek Niziol, ο οποίος ήταν και ο υπεύθυνος του τμήματος βιολιού. Ο πολυβραβευμένος μουσικός παραδίδει masterclass σε όλη την Ευρώπη κι είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, στην Ελβετία, από το 2008. Τον ενδιαφέρει πολύ η ανάπτυξη του ταλέντου των νέων μουσικών, γι’ αυτό και από το 2009 ίδρυσε το φεστιβάλ «International Master Class», στην Πίλα της Πολωνίας:
«Ο στόχος συνολικά για την Ακαδημία είναι φυσικά η τελική συναυλία, γιατί είναι το μεγάλο φινάλε του εκπαιδευτικού προγράμματος. Στο πανέμορφο κονσέρτο εμπλέκονται σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες. Το κάθε άτομο που συμμετέχει στην Ακαδημία, έχει διαφορετικούς στόχους, διότι έχουμε για παράδειγμα σπουδαστές που προετοιμάζονται για κάποιους διαγωνισμούς. Ήρθαν εδώ για να δουλέψουν σκληρά. Είναι σημαντικό πάντα, όταν προετοιμάζεσαι για ένα διαγωνισμό, να έχεις την ευκαιρία να παίξεις με κοινό, να έχεις αυτή τη δυνατότητα, γιατί προσομοιάζει στο στρες και στις συνθήκες, που έχει ένας διαγωνισμός. Μερικοί λοιπόν προετοιμάζονται για ένα διαγωνισμό, ενώ κάποιοι άλλοι προετοιμάζονται για κάποιο άλλο μουσικό φεστιβάλ. Φέρνουν λοιπόν εδώ νέο ρεπερτόριο έργων».
Ποια είναι η διαφορά του συγκεκριμένου προγράμματος από άλλα masterclass, που γίνονται στην υπόλοιπη Ευρώπη; «Το πρόγραμμα στις Σπέτσες είναι λίγο διαφορετικό από τα masterclass, που πηγαίνω. Για παράδειγμα, σχεδόν αμέσως μετά από εδώ, θα πάω για ένα masterclass στην Ελβετία στη λίμνη της Κωνσταντίας. Εκεί έχουμε μόνο έξι βιολονίστες. Είναι σαν μια μικρή οικογένεια, ενώ εδώ είναι σαν να έχουμε μια μεγάλη οικογένεια. Αυτό είναι κάτι που μου αρέσει. Μου αρέσει να βλέπω τους σπουδαστές να βγαίνουν τη νύχτα μαζί και να πηγαίνουν για φαγητό. Υπάρχουν πολλοί που έχουν γίνει φίλοι. Προέκυψε κάποια στιγμή κι ένα ζευγάρι. Παντρεύτηκαν μετά τις Σπέτσες. Υπάρχει λοιπόν αυτή η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που κάνει την Ακαδημία μας πολύ ενδιαφέρουσα».
Η ορχήστρα έκλεισε το δεκαήμερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με μια μεγάλη συναυλία στο ανοικτό θέατρο της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής των Σπετσών. Συμμετείχε η πλειοψηφία των μουσικών και των λυρικών τραγουδιστών, που πήραν μέρος στη φετινή 3η Θερινή Ακαδημία.
